Monitör Satın Alırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

İster günlük ister iş ister oyun ya da içerik üretmek için olsun bilgisayarlarımızı onlar olmadan kullanmamız pek mümkün olmuyor. Doğrudan bizlere olup bitenleri aktaran olmazsa olmazımız monitörden bahsediyoruz. Temel amaçları sadece bilgisayar içerisindeki aktiviteyi bizlere göstermek olan bu cihazlar, esasen o kadar da basite indirgenecek özelliklere sahip değiller.

Peki bir monitörü öne çıkaran ya da satın alırken dikkat edilmesi gereken en temel şeyler nedir? Bu yazımızda sistemleri için monitör satın alacak kullanıcılara bir rehber sunuyoruz.

Monitör nedir?

Temel anlamda monitör, belirli bir çerçeve içerisinde kaynaktan gelen (bilgisayar, uydu cihazı, medya player) görüntüleri bizlere sunan ekran ya da pencerelerdir. Evlerimizde bulanan TV cihazları da monitör sınıfına dahil olsa da TV’lerin içerisinde yayın sinyallerini dönüştürme birimleri olduğundan tam olarak aynı sınıfta olmuyorlar.

Kendi içlerinde farklı özelliklere göre sınıflandırılan monitörler, tasarım, panel ve diğer görüntü teknolojileri ile farklı şekillerde kategorize oluyor. Peki bir monitörü önemli kılan ve satın alırken kesinlikle üzerinde durulması gereken şeyler nedir?

Panel Tipi

Panel tipi bir monitörün en önemli detayıdır. Zira panel, bizlere görüntüyü oluşturan parçanın kendisidir. Panel tipine göre elde edeceğimiz görüntü çok parlak, çok renkli ya da siyaha daha yatkın olabilir. Farklı değişkenleri öne çıkardığı için birçok üretici, farklı paneller ile ürün geliştiriyor ve tüketiciye uygun türde ürünler sunmak istiyor.

Peki nedir bu panel tipleri? Günümüzde en çok kullanılan panel türleri VA, TN ve IPS panellerdir. Her panel kendi teknolojisine sahiptir ve bu yüzden görüntü üretirken farklı detaylarda daha başarılı olur.

TN PANEL: TN paneller düşük üretim maliyetleri sebebiyle günümüzde bile hala kullanılan bir panel türü olarak karşımıza çıkıyor. En büyük avantajı yüksek tepkime ve yüksek yenileme hızlarına sahip olması. Özellikle akıcı görüntü noktasına rakipsiz olan bu paneller ne yazık ki görüntüleme açısı ve renk üretimi tarafında bekleneni veremiyor.  

IPS PANEL: IPS paneller TN panellere kıyasla daha yüksek renk doğruluğu daha geniş görüntüleme açısı ve daha iyi siyah oranları ile öne çıkıyorlar. Ancak yüksek üretim maliyeti, düşük yenileme oranları yüzünden bu paneller de diğerine göre dezavantajlı duruma düşüyor.

VA PANEL: VA paneller her iki panelin ortasında konumlanan ve bazı özelliklerden feragat edilerek ortak yolda geliştirilen bir panel türü. Bu panelin dezavantajı ise düşük tepkime süreleri. Diğer tarafta renk üretimi, parlaklık ve yenileme oranı olarak VA paneller iyi bir performans sunuyor. Üstelik karşıtlık tarafında da etkili olan bu panellerin siyah performansı son derece başarılı.

Ekran Boyutu

Listemizin sonraki başlığı elbette ekran boyutu. Bundan yaklaşık 20 sene öncesine kadar ev bilgisayarlarında o dönemin teknolojisi olan CRT tüplü monitörler kullanılıyordu. Evlerimizdeki TV’lerinde bu teknoloji ile geliştirildiği dönemde monitörler genellikle 17 inç boyutunda oluyordu.

Günümüzde ortalama bir monitör ekranının boyutu 21 ile 24 inç boyut arasında değişiyor. Elbette 27, 32 ve üzeri gibi daha büyük boyutlu monitörleri görebilmek de mümkün. 

Ekran boyutu tercihi, temel olarak kullanıcının görüş keyfine göre değişiyor. Boyutun yükselmesi fiyatı arttırsa da, ekranını okuyamadığınız ucuz bir monitörün de faydalı olması mümkün olmaz. Dolayısı ile monitör boyutuna dikkat ederken, masanızda kullanırken size faydalı olabilecek ebatları tercih etmeniz gerekir.

Ekran Çözünürlüğü

Ekran boyutuna değindik ancak çözünürlüğü boyuttan ayrı düşünmemek gerekir. Çözünürlük, bir panelin sizlere sunabildiği toplam piksel sayısını ifade eder. Günümüz şartlarında standart bir monitörün çözünürlüğü 1920x1080p olsa da, 2460x1440p ve 4K gibi üst seviye çözünürlükler de bir hayli yaygınlaşmış durumda. 

Çözünürlüğün ekran boyutu ile ilgisi ise düşük çözünürlükte büyük ekranın net görüntüyü çok da iyi sunamayacağıdır. Örneğin 32” inç boyutunda bir monitörde 1080p çözünürlük, bulanık bir etki gösterir. Dolayısı ile ekran boyutunuz yükseldikçe daha yüksek çözünürlük tercih etmeniz önemli.

24” inç ve altı monitörler için 1080p çözünürlük son derece ideal bir hale geldi. 27”inç monitörlerde de 1080p görsek de, bu ve daha üstü boyutları daha yüksek çözünürlükle desteklemenizi öneririz.

Ekran Yenileme Hızı

Ekran yenileme hızı, bir panelin saniye başına ekranda gösterebildiği kare sayısı demektir. Bu değer ne kadar yükselirse, aldığınız görüntü (uyumlu ise) o kadar akıcı ve pürüzsüz olur. Eğer rekabetçi oyunlar oynamayı seviyorsanız ya da yarış oyunlarının tutkunuysanız, bu özelliğe kesinlikle dikkat etmelisiniz. 

Güncel monitörler artık 60 Hz yerine 75 Hz yenileme hızları ile geliyor. Ancak iyi bir akıcı performans için tercihiniz en az 120 olmalı. Başta da söylediğimiz gibi daha fazlasına erişme imkanınız varsa almanız sizin yararınıza olur.

Ekran Tepki Süresi

Ekran tepki süresi, ekranda meydana gelen değişikliğin milisaniye cinsinden ölçülmesidir. Bu değer de ekran tazeleme hızı gibi akıcılık tarafında bizlere avantaj sağlıyor. Ekran tepki süresi ne kadar düşükse, ekranda değişen karelerin de o kadar hızlı değiştiğini görürüz. Bunu anlayabilmek çok kolay olmasa da, yüksek tepki süresine sahip bir monitörde ekranda değişen karelerin ardında önceki karenin gölgesi gibi hayaletler görürüz. Elbette çok ufak zaman diliminde yok olsalar da, kullanım açısından iyi bir deneyim sunmaz.

Dolayısı ile monitör tercihinde tepki süresine de göz atmanızda fayda var. Her ne kadar birçok monitör bu değeri 5 altına indirse de 0’a en yakın değeri tercih etmenizi öneririz.

AMD FreeSync ve NVIDIA G-Sync

Önemli olan bir diğer teknolojiler AMD FreeSync ve NVIDIA G-Sync özellikleri. Kısaca değinmek gerekirse bu teknolojiler, ekran kartı ile monitörün konuşmasını sağlayan önemli özellikler.

Ekran kartları anlık olarak ürettiği görüntüleri monitöre gönderir ve monitörler gelen görüntüleri bizlere yansıtır. Ancak ekran kartından gelen görüntülerin kare hızlarına yetişemeyen monitör bazen görüntü içerisinde kesik kesik parçalanmalara yer verir. İşte bu teknolojiler, iki donanım arasında eşlenik çalışır ve bu kesikleşmenin önüne geçer. 

NVIDIA G-Sync teknolojisi, birkaç yıl önce sadece belirli modellere özgü bir teknolojiydi ancak bu teknolojiyi tüm kullanıcılara sundular. AMD FreeSync teknolojisi ise yıllardır ücretsiz olan bir tekknoloji. Bu noktada tercihiniz ikisinden biri olacak ancak artık yeni model tüm monitörler G-Sycn destekli FreeSync teknolojisi ile geliyor. Yani AMD FreeSync desteği içeren bir monitörde G-Sync özelliğini rahatlıkla kullanabiliyorsunuz.

HDR 

Yıllar önce adını daha az duyduğumuz ancak günümüzde olmazsa olmaz haline gelmiş bir diğer teknoloji HDR yani yüksek dinamik aralık teknolojisi. 

Özetle HDR, ekrandaki bir görüntünün karanlıkta kalan detaylarını sizlere net ve parlak bir şekilde sunabilmesi özelliğidir. Kontrast ve parlaklığın kullanıldığı bu teknoloji, özellikle sinema ve video içeriklerinde olmazsa olmaz haline geldi. Son dönemde gelen birçok oyunun da bu özellikle geldiğini belirtelim.

HDR teknolojisi, her monitörde bulunmayan ve bulunan monitörlerin ücretini biraz arttıran bir teknoloji. Ancak kullanıldığı durumlarda görsel performansı arttıran çok önemli bir özellik. Bu özelliğe sahip olan monitörlerin daha fazla parlaklık üretebildiğini de ekleyelim.

Bağlantılar ve Ergonomi

Son başlığımız bağlantılar ve ergonomi. Bağlantılar ile başlayacak olursak, günümüz güncel monitörlerde HDMI ve DisplayPort yuvaları dahili olarak geliyor. Bazılarında harici USB yuvası ve jack girişi bulunuyorken kimisinde tek görüntü girişi bulunuyor. 

Bu tarafta tercihiniz, ekran kartınızın çıkışları ile uyumlu portlar taşıyan bir monitör olmalı. Her ne kadar HDM yuvası artık standart haline gelse de, bazı eski kartlarda VGA ve DVI yuvası hala kullanılıyor. Bu yüzden ekstra olarak dönüştürücü masrafına girmeniz gerekebilir. 

Son olarak ergonomiye değinelim ve yazımızı sonlandıralım. Ergonomiden kastımız, kullanım kolaylığı olacak. Zira bugün her kullanıcının farklı bir kullanım senaryosu mevcut. Kimisi yazılım ve kodlama yaparken, kimisi sadece oyun oynuyor. Bir başkası ise sadece tasarım amaçlı kullanıyor.

 İşte bu senaryolar, monitörünüzün de hangi ergonomik özellikleri taşıması gerektiğini de sizlere söylüyor. Günümüz birçok oyuncu monitörü kavisli yapıya sahip. Ekranın tüm alanına daha fazla hakim olunduğuna inanılan bu yapı, bir yazılımcı için çok uygun değil. 

Öte yandan bir yazılımcı için monitörün dikey kullanılabilmesi önemli ancak pivot ya da eğim desteği olmayan bir monitör, yazılımcılar için iyi bir tercih olmayabilir.

Dolayısı ile ergonomik özellikler, kullanım senaryonuza en uygun şekilde destek vermeli. Standart bir monitörde eğim ya da pivot gibi özellikler yer etmez ve kavisli yapı da sunulmaz. Tüm bu tasarımsal detaylar da yine sizlerin tercihine göre şekillenmesi gerekiyor.

Yeni bir monitör almadan önce dikkat etmeniz gereken tüm başlıklara değindik. Şimdi Sinerji Bilgisayar web ve fiziksel mağazasına girerek ihtiyacınıza en uygun monitörü satın alabilirsiniz. İyi seyirler.